13. Hukuk Dairesi 2016/14674 E. , 2018/3883 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki muarazanın meni davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, Özel..... Tıp Merkezi adı altında, ... ile imzalamış olduğu Sağlık hizmetleri satın alma sözleşmesi gereğince sağlık hizmeti sunduğunu, davalı kurum tarafından bir kısım faturalar üzerinde yapılan inceleme sonucunda 2015 Ağustos ayına ilişkin hakedişinden toplamda 153.876,15 TL cezai şartın tahsiline işlem tesis edildiğini, tesis edilen işlemin haksız olduğunu ileri sürerek cezai şartın tahsiline yönelik işlemin iptali ile muarazanın giderilmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davacıya, dava değeri üzerinden hesaplanan peşin karar ve ilam harcını ile gider avansının yatırılması için verilen kesin sürede yatırılması gereken harç yatırılmadığından dolayı davanın usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davalı tarafından tesis edilen 153.876,15 TL cezai şartın tahsiline yönelik işlemin iptali istemine ilişkindir. Dava, açıldığı sırada davacının maktu harç yatırması nedeniyle, mahkemece davacıya dava değeri üzerinden alınması gereken nisbi harcı yatırması hususunda kesin süre verilmiş, ancak yatırılmaması üzerine dava şartı yokluğundan davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Karar ve ilam harçları maktu ve nisbi olarak ikiye ayrılmakta olup, Harçlar Kanunu uyarınca dava konusu para veya para ile değerlendirilebilen nitelikte ise nisbi harç, konusu belli bir değerle tespit edilmeyen davalarda ve davanın reddi halinde ise maktu harç alınması gerekir. Ayrıca Harçlar Kanununun 28/1-a maddesinde karar ve ilam harcının dörtte birinin peşin, geri kalanın karar verilmesinden itibaren 2 ay içinde ödenmesi gerekir. Yasanın bu açık hükmünden anlaşıldığı üzere dava açılırken ¼ nisbi harcın alınması için gereken ön koşul, hüküm verilmesi halinde alınması gereken bir nisbi karar ve ilam harcının bulunmasıdır.
Bu durumda, davalının sıfatı itibari ile harçtan muaf olan davalarda; davanın kabulü halinde davalıdan harç tahsil edilemeyeceğinden, hükümle beraber davacının yatırdığı peşin harcın kendisine iade edilmesine, davanın reddi halinde ise davacıdan maktu harç alınmasına karar verilecektir.
Öyle olunca, davalı harçtan muaf ise aleyhine açılan dava, nisbi harca tabi bir dava olsa bile başlangıçta davacıdan maktu harç alınmakla davaya devam edilmelidir. (HGK.nun 2010/10-550 Esas, 2010/561 Karar sayılı ilamı.)
Eldeki davada, davalı Kurum harçtan muaf olduğundan, davacının yatırdığı maktu harç yeterli olmakla yargılamaya devam edilmesi gerekirken, davacının nisbi harcı ikmal etmediğinden bahisle yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 29/03/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.
