Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2006/3692 Esas 2006/3367 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi      :  Mersin İş Mahkemesi
Tarih                :  25.11.2004
No                    : 1120-845 
                        
 Davacı,  davalılardan işverene ait işyerinde 07.02.1984-02.06.1985 tarihleri arasında asgari ücretle kesintisiz çalıştığının tesbitine  karar verilmesini istemiştir.
 Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin  kabulüne karar vermiştir.
 Hükmün davalılardan kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan  ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, davacının Türk işveren olan davalının Libya"da bulunan işyerinde 7.2.1984-2.6.1985 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece istem aynen kabul edilmiştir.
İş akdi, kişiler arasında karşılıklı ve uygun irade beyanıyla oluştuğu ve bunların menfaatlerini düzenlediğinden dolayı, bir özel hukuk ilişkisi olduğu, kişi ve toprak bakımından yabancı unsur taşıdığı taktirde, Milletlerarası Özel Hukukun uygulama alanına gireceği ve akdin taraflarından en az birinin yabancı tabaalı olması veya işin görüldüğü yerin yabancı toprağı olması halinde, kişi ve toprak bakımından yabancı unsurun oluşacağı belirgindir. Bu nedenle olaya Milletlerarası Özel Hukukun uygulanması gerekmektedir.
Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun 1.maddesi gereğince Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu milletlerarası sözleşme öncelikle uygulanmalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Cumhuriyeti arasında 1.10.1976 tarihinde yürürlüğe giren 31.8.1985 tarihinde yürürlükten kalkan, 1.9.1985 tarihinde yürürlüğe girip halen yürürlükte bulunan iki Sosyal Güvenlik  Anlaşması bulunmaktadır. Davacının tesbitini talep ettiği hizmet süresi 1.10.1976 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine tabi olup anılan sözleşmede Türk İşveren yanında Libya"da geçen hizmetler gerek uzun gerekse kısa vadeli sigorta kolları bakımından Libya mevzuatına tabi olup sözleşmenin 2.maddesinde belirtilen aylıklara hak kazanılması halinde sigortalının ve hak sahiplerinin Türkiye"deki sigortalılıkları ile aynı zamana rastlamamak kaydı ile bu hizmetlerini birleştirebilecekleri ancak uzun vadeli sigorta koluna tabi primlerinin SSK."na transferinin mümkün olmadığı, bu anlaşma hükümlerinin akit taraflardan herbirinin mevzuatı uyarınca anlaşmanın yürürlüğe girişi tarihinden önce ödenmiş prim devrelerine uygulanmayacağı, bu anlaşmanın yürürlükten kalkması tarihinden önce bu anlaşma hükümleri uyarınca kazanılmış bulunan tüm hakların etkilenmeyeceği kararlaştırılmıştır.
Anlaşma hükümlerinden de anlaşılacağı üzere uzun vadeli sigorta kolları yönünden Libya mevzuatına tabi olan hizmet süresinin 506 sayılı Yasa"nın 79.maddesine göre tesbiti mümkün olmayıp ancak 3201 sayılı Yasa hükümlerine göre borçlanılması  olanaklıdır.                            
Mahkemece yukarda açıklanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı Kurum vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,03.04.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.