Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2015/12662 Esas 2016/388 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... İş ve ... İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, ölüm aylığı almakta iken muvazaalı boşanma gerekçesiyle davacının hak sahipliğini sonlandıran davalı kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
... İş Mahkemesi, uyuşmazlığın ...... Müdürlüğünün işleminden kaynaklandığı ve davacının şahsi sicil dosyasının ...... Müdürlüğünde bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur.
... İş Mahkemesince ise, talebe ilişkin işlemlerin yetki alanı içerisinde bulunmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde, iş uyuşmazlıklarında yer itibari ile yetkili iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medenî Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı iş yeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.”
5510 sayılı Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklarda anılan Kanunun hüküm bulunmaması nedeni ile yetkili mahkemenin Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununa ilişkin genel hükümlere göre belirlenmesi gerekir. Bu çerçevede, davanın, kural olarak Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununun 9 ve 17. maddeleri gereğince davalı ... Sigortalar Kurumu Başkanlığının bulunduğu Ankara veya işlemlerin yapıldığı şubenin bulunduğu yerde açılması gerekir. 01/10/2011 yürürlük tarihli 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 5 ve devamı maddelerinde yetki konusunda benzer düzenlemeler getirilmiş olup 14. maddesinin (1). paragrafında “bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.” hükmü düzenlenmiştir.
Öte yandan, iş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan davalı tarafça süresinde yapılmasa da hâkim tarafından kendiliğinden bu husus gözönünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de re"sen yetkisizlik kararı verebilir.
Somut uyuşmazlıkta, davacının ölüm aylığının kesilmesine ilişkin işlemlerinin ... ... İl Müdürlüğünde yapıldığı, ölüm aylığının muvazaalı boşanma sebebiyle kesildiğini ancak boşanmanın muvazaalı olmadığını iddia ederek sözkonusu kurum işleminin iptalini talep ettiği anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde; eldeki davada yetkili mahkeme davalı kurumun şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Bu durumda, uyuşmazlığın ... İş Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 14/01/2016 tarihinde oy birliği ile karar verildi.