Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2011/24810 Esas 2011/26803 Karar Sayılı İlamı

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının onanmasını mutazammın 21.06.2011 tarih, 2010/30802 Esas, 2011/12816 Karar sayılı daire ilamının müddeti içinde tashihen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :

Devletin hükümranlık hakkının kullanıldığı icra takibinin amacı, alacaklının alacağına kavuşmasını sağlamaktır. Bu amaçla kural olarak borçlunun mal ve hakları haczedilebilir. Ancak, bir kısım mal ve hakkın kısmen ya da tamamen haczini engelleyen yasal düzenlemeler bulunmaktadır. İİK"nun 82 ve 83. maddelerinde haczedilmezlikle ilgili bu düzenlemelere yer verilmiştir.
İİK"nun 82. maddesinde kanun koyucu borçlunun ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri, yaşamlarını ve ekonomik varlıklarını en asgari düzeyde devam ettirebilmeleri ve topluma muhtaç düşmemeleri gibi insani düşüncelerle borçluya ait bir kısım mal ve hakların haczedilemeyeceğini kabul etmiştir.
Haczedilmezliğe ilişkin istek, İİK"nun 16. maddesine göre yapılmış bir şikayettir ve kural olarak 7 günlük süreye tabidir. Şikayet süresi, şikayet konusu işlemin öğrenildiği günden başlar. (İİK"nun 16/1. mad.) Bu kuralın iki önemli istisnası vardır.
1) Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir. (m. 16/2) (Bu hükmün amacı, ilgilileri icra memurunun bir hakkı yerine getirmekten kaçınmasına karşı korumaktır.)
2) Kamu düzenine aykırı olan işlemlere karşı da süresiz şikayet yoluna gidilebilir. (Anılan ilke doktrinde benimsenmiş ve Yargıtay uygulamalarıyla kabul edilmiştir.)
Borçlunun, üçüncü kişilerin ve kamunun menfaatini korumak için konulmuş "amir hükümlere" aykırı olarak yapılmış işlemler kamu düzenine aykırıdır. Her zaman şikayet yoluna gidilebilir. (Prof. DR. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku-1988- Baskı cilt 1, sh:94).
Bu açıklamalar ışığında ancak devlet malının haczine yönelik 1. bende dayalı haczedilmezlik şikayeti kamu düzeninden olup süresizdir. Bunun yanında özel kanunlar ile haczedilemeyeceği hüküm altına alınan hak ve alacakların haczinde ise haczedilmezliğe ilişkin hüküm emredici nitelikte ve kamu düzeniyle ilgili ise şikayetin süresiz olacağı düşünülmelidir.
Şikayetçilerin başvurusu ise, İİK"nun 82/11. maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetidir. Anılan maddede vücut veya sıhhat üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak mutazarrırın kendine veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi lazım gelen paraların haczeldilemeyeceği düzenlenmiştir. Bu maddede söz konusu paranın haczedilemeyeceği açıklanmakla beraber memurun haciz işlemi kamu düzenini korumak için konulmuş amir hükmüne aykırılık teşkil etmeyeceğinden bu işleme karşı yapılacak şikayet süreye tabidir.
Somut olayda haciz işlemine dair örnek 22 davet kağıdı şikayetçiler vekiline 23.11.2006 tarihinde tebliğ edildiğinden, İİK"nun 82/11. maddesi kapsamında mahkemeye yapılan 21.12.2006 ve 01.08.2008 tarihli başvurular süresinde değildir.
O halde mahkemece, istemin süre aşımından reddine karar verilmesi gerekirken, kamu düzenine ilişkin bulunarak işin esasının incelenmesi ve sonuçta şikayetin kabulüne karar verilerek hacizlerin kaldırılması yönündeki hüküm tesisi isabetsizdir. Mahkeme kararının açıklanan bu nedenlerle bozulması gerekirken, maddi yanılgı ile onandığı anlaşıldığından alacaklı vekilinin karar düzeltme istemi kabul edilmelidir.
SONUÇ  : Alacaklının  karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 21.06.2011 tarih ve 2010/30802 Esas, 2011/12816 Karar sayılı onama ilamının kaldırılmasına, mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 06/12/2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.