10. Hukuk Dairesi 2016/17744 E. , 2019/3100 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
KARAR
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalılar Kurum vekili ve ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Taraf ehliyeti, davada taraf olabilme yeteneği olup, medeni (maddi) hukuktaki medeni haklardan yararlanma (hak) ehliyetinin medeni usûl hukukunda büründüğü şekildir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 38’inci maddesinde davaya ehliyetin Medeni Kanun ile belirlendiği belirtilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 48’inci maddesi hükmüne göre tüzel kişiler hak ehliyetine sahiptirler ve dolayısıyla davada taraf olabilme ehliyeti de ancak, tüzel kişiliği bulunan yapılanmalar için geçerlidir. Tüzel kişiliğin son bulması ile artık eski tüzel kişinin taraf ehliyetinin de son bulacağı tartışmasızdır. Taraf ehliyeti kamu düzeni ile ilgili olduğundan hâkimin bu hususu re’sen göz önünde bulundurması zorunludur.
506 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi ile “işveren; ...sigortalıları çalıştıran... kişiler...” olarak tanımlanmış olup, hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmasında, bir başka deyişle, davanın sübutu, kanıtlama yükümlülüğü ve verilen kararın infazı açısından, işverene husumet yöneltilmesi zorunludur.
Davaya konu somut olayda; davacı, dava dilekçesinde, davalı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüğü"nü ve ...’nı göstermiştir. Ancak, belirtilen kamu kurumunun, tüzel kişiliği bulunmadığından dava ehliyeti bulunmamaktadır. Zira, Anayasa m. 123/3"e göre, kamu tüzel kişilikleri, ancak, kanun, yada kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulurlar. Bakanlıklar, Devlet kamu tüzel kişiliğinin bir davada taraf ehliyetine sahip organlarıdırlar. Bunun dışında bazı genel müdürlüklerin, il özel idarelerinin, köylerin, belediyelerin ve kamu iktisadi teşebbüsler ile, bunlara bağlı müesseselerin de tüzel kişilikleri vardır.
Somut olayda ise, Kaymakamlık makamının tüzel kişiliği bulunmadığından, sigortalının, Kaymakamlığa bağlı çalıştığının tespit edilmesi halinde, husumetin bu idari birimin bağlı bulunduğu İçişleri Bakanlığı’na yöneltilmesi gereklidir. Ancak, dava konusu olayda, Mahkemece, İçişleri Bakanlığı’na husumet yöneltilmek suretiyle taraf teşkili sağlanarak karar verilmesi gerekirken mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
O hâlde, davalılar Kurum vekili ve Samandağ Kaymakamlığının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan Samandağ Belediyesi"ne iadesine, sair hususlar incelenmeksizin 03.04.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
