Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2014/6827 Esas 2015/1046 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Uyuşmazlık eser sözleşmesi ilişkisinden kaynaklanmış olup; davacı yüklenici, hakedişinden kesilen gecikme cezasının istirdadı istemiyle dava açmış, mahkemece ıslahla arttırılan kısım da nazara alınarak davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Yanlar arasında 31.07.2003 tarihli "Muhtelif Tipte Servis Regülatörü Alımı Sözleşmesi" imzalanmıştır. Davacı yüklenici, davalı iş sahibinin sözleşmenin 17.1. maddesine dayanarak uyguladığı gecikme cezasının istirdadını talep etmiş, talebini 14.05.2012 günü harçlandırdığı ıslah dilekçesiyle arttırmış, mahkemece sözleşmenin 17.1. maddesi uyarınca sözleşme bedelinin tamamı üzerinden ceza uygulanıp 1/2 oranında tenkis yapılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 31.07.2003 günlü sözleşmenin 17.1. maddesinde "İdare tarafından sözleşmenin 18. maddesinde belirtilen süre uzatımı halleri hariç, iş zamanında bitirilmediği, mal teslim edilmediği takdirde geçen her takvim günü için yükleniciye yapılacak ödemelerden sözleşme bedeli üzerinden binde bir oranında gecikme cezası kesilecektir. Kesilecek toplam ceza tutarı hiçbir şekilde ihale bedelini aşamaz." düzenlemesiyle gecikme cezasının, sözleşme bedeli üzerinden binde bir oranında kesileceği öngörülmüştür. Sözleşmenin 17.1. maddesindeki "sözleşme bedeli" tabirinin "teslim edilmeyen malların sözleşme bedeli" olarak anlaşılması ve cezanın sözleşme bedelinden, teslim edilmeyen mallara tekabül eden bedel üzerinden uygulanması gerekir. Mahkemece davalı iş sahibinin sözleşmenin tamamındaki bedel üzerinden hesaplayarak uyguladığı gecikme cezasının kabulü doğru olmamıştır.
Öte yandan kural olarak taraflar serbest iradeleriyle imzaladıkları sözleşmeye uymak zorundadırlar. Yine Borçlar Kanunu’nun 160/1. maddesi hükmünce taraflar cezanın miktarını serbestçe tayin edebilirler. Akde bağlılık ilkesi uyarınca da haklı neden olmaksızın kararlaştırılan cezanın değiştirilmesini veya bütünüyle ortadan kaldırılmasını talep edemezler. Borçlar Kanunu’nun 161/III. maddesi hükmü gereğince hakim “fahiş” gördüğü cezaları tenkis ile mükellef ise de; kural olarak Türk Ticaret Kanunu"nun 24. maddesi uyarınca tacir olan taraflar cezanın fahiş olduğundan bahisle tenkisini isteyemezler. Somut olayda taraflar tacir olduğundan mahkemece cezai şarttan tenkis yapılmaması gerekirken, yarı oranında indirim yapılması da usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; hükme esas alınan raporu düzenleyen son bilirkişi heyetinden alınacak ek raporla geç teslim edildiği iddiasıyla ceza uygulanan malların sözleşme fiyatlarıyla bedelini bulmak, diğer bir ifadeyle sözleşme bedelinin ne miktarının geç teslim edilen mallara tekabül ettiğini belirlemek ve bu miktar üzerinden ceza hesaplatmak, tarafların tacir oldukları da gözetilerek herhangi bir tenkis yapmaksızın bulunacak ceza tutarını hüküm altına almaktan ibarettir.
Kararın açıklanan nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca tarafların temyiz itirazlarının kabulüyle kararın taraflar yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden taraflara geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 27.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.